Timor verkennen met prins Pae Nope

Dinsdagmorgen06.00 uur. Achter op een brommertje naar een busstation. Nou ja busstation. De bussen staan gewoon achter elkaar langs de weg. Op weg naar Soe middenop Timor. Onderweg zie ik uiteraard hoe Timor er uit ziet. Bij Kupang nog wat rijstvelden, daarna heuvelachtig en droog. Een rit vaneen kleine 3 uur brengt mij naar Soe waar ik naar het guesthouse ga vanPae Nope. Lid van eenkoninklijke familie. Op Timor bestaan nog 18 konnkrijkjes met allemaal eenkoning aan het hoofd. Pae Nope is een gids, uitstekend Engels sprekend en naar later blijkt, weet heel veel van Timor en zijn bevolking. Hij is zelf voor Indonesische begrippen lang en van Portugese afkomst wat ook aanzijn gezichtstrekken te zien is.
We maken al snel een deal over wat er te zien valt, wat ik wil zien. En dan nog voor de middag zijn we onderweg. Eerst een stop voor een lunch. Gado gado in een klein stalletje langs de weg. Uitstekende lunch.
Dan rijden we. Eerst naar watervallen. Onderweg in de auto begint Pae uit te leggen dat hij een prins is. En dat zijn functie hier heel serieus genomen wordt in het " koninkrijk". De huisdige koning is inmiddels 75 jaar en heeft Pae Nope inmiddels gevraagd volgend jaar de functie van koning op zich te nemen. Op mijn vraaghoeveel kinderen hij zelf heeft blijft het even stil. Dan begint hij te praten. Door 2 miskramen vanzijn vrouw is hij kinderloos. En wanneer hij koning wordt wil hij wel dat er een troonopvolger gaat komen. Wat voor hem inhoudt dat hij zoals hij zelf zegt, has to look for a new princes to give me children. En zijn huidige vrouw? Een Javaanse dan? She must knw what she wants. SHe can stay in the family but she can also leave. Her choice. Hij vertelt verder dat het voor haar triest is maar dat hij voor zichzelf geen keus heeft.
Een rode mier op mijn arm. Pets.. Rood.. Oh nee, dood.

En dan is het verder stil. We stoppen bij de watervallen. Trapsgewijs omlaag vallend. ALleen een bus met kinderen uit Kupang. We kijken even rond en gaan dan naar een dorp. Oleream village. Over een slechte weg hobelen we naar het dorpje. Hutten met rieten daken, daarnaast vaak wel een hut met een plaatijzeren dak. Geschonken door de regering. Maar de bewoners gaven toch vaak de voorkeur aan de oude hutten omdat die overdag koel waren en 's avonds warm. We worden verwolkomd. ALs geschenk zijn er betelnoten en is er tabak. Er wordt wat gepraat. Een locale onvertstaanbare taal. Niet op Indonesisch lijkend. Ik mag in een oudere hut kijken. De ingang is laag. Dit om nederig te zijn bij de binnenkomst in de hout. En nederig ben ik, zo diep moet ik bukken. Er wordt wat gepraat. Pae Nope spreekt de lokale taal. Ik stel vragen en hij dient als tolk.
Wanneer we het dorp weer uit zijn rijden we verder. Steeds over een zeer slechte weg.Op eeb bepaald punt ligt het bovenste deel van een plamboom op de weg. Pae Nope claxonneert even en in een mum van tijd slepen een gropeje mannen de rommel van de weg. Pae Nope praat veel over Timor, over zijn doelstellingen wanneer hij koning is, over de hulp die hij biedt aan de lokale mensen.
Mensen die de animistische leer aanhangenmaar tegelijkertijd ook protestant zijn. Wat ook dor de kerk geaccepteerd wordt op Timor.
Wanneer we weer op een betere weg komen stoppen we bij een punt waar ik evenwat heuvels mag oplopen om naar de omgeving te kijken.
Dan weer verder. Een stop in het dorpje Kapan. Waar ik zelf doorheen loop terwijl hij ergens betelnoten koopt voor morgen. Dan weer richting Soe. Voor eenbezoek aan een waterbron. Het schijnt dat het water wat hier uitgehaald werd voor eenkerkdienst verandere in wijn toen het bij eenkerkdienst gebruikt werd.
Bij de kerk ook nog een gedenksteen in een gedenkteken gemetseld als herinnering aan de geboorte van oud koningin Beatrix.
Deze dag is omgevlogen. Terug bij Royal guesthouse Pae Nope neem ik eenmandie. En ga daarna Soe in om te eten. Ik beland bij een Padang restaurant waar ik een lekkere schotel samenstel met een fles water erbij (bier hadden ze niet). Slapen en de volgende dag weer op pad.

De nieuwe dag brengt mij eerst in het kleine dorpje Nome. Het laatste koppensnellersdorp in dit district. In dit dorp woont ook de lokale beroemdheid Helena die daar inmiddels op haar eigen wijze, in haar rieten hut reeds vele honderden kinderen ter wereld heeft gebracht. Wanneer we bij haar hut komen zitten buiten vrouwen noten te pellen en groentes schoon te maken. Ik mag een kijkje nemen in de hut van Helena en met Pae Nope als tolk krijg ik wat uitleg hoe Helena haar werk altijd doet. De vrouwen die bevallen moeten zitten op een steen, en als geschreven, op haar wijze brengt ze de kinderen ter wereld waarbij er nog nooit iets mis is gegaan in de armoedige oude rieten hut.
Vervolgens verder het dorp in. We komen bij een rond ommuurd deel waar ik niet zomaar in mag. Eerst even kennis maken met het hoofd van de stam. Er zijn mannen binnen. Allemaal ook met een traditionele ikat sarong omwikkeld. Hier krijg ik ook wat uitleg hoe het koppensnellen in het verleden in zijn werk ging. De krijgers van de stam gingen na een ceremonie op pad voor een hoofd en dit hoofd moest ingeleverd worden bij het stamhoofd en vanaf dan waren deze mannen officiele krijgslieden.
Dan opnieuw terug naar de hut van Helena. Waar ik thee aangeboden krijg. En warme bananen. Wanneer ik eenhap neem met de verwachting een banaan te proeven kijk ik even raar. De banaan heeft de smaak van een aardappel. Een gepofte aardappel. Ik eet er 2. De 2de uit beleefdheid omdat er aangedrongen wordt nog één te nemen.
En dan verder. Een nieuwe stop. Een markt. En dan een markt zoals die in heel Indonesie te zien zijn. Ongelooflijk kleurrijk. De markt van Niki Niki is een relatief grote waar ook heel veel mensen uit de regio komen.
Dan door naar één van de paleizen. Even rondkijken. Voor mij niet spectaculair, maar het hoort wel bij de cultuur, aangezien Timor nog 18 koninkrijkjes schijnt te hebben. Bij het paleis krijg ik van Pae Nope eenrondleiding op het kerkhof waar heel veel graven van het geslacht Nope zich bevinden. Beter gezegd, alleen maar van het geslacht Nope.
Na vertrek hier stoppen we in een klein stadje om te lunchen en we rijden dan door naar het doprje Obe waar we overnachten.
Ik krijg in de namiddag heerlijk de kans rond te struinen door het dorp.
En ik ben de enige toerist en dat weet ik al snel. Veel aandacht van kinderen. Overal begroetingen. De mensen zijn heel relaxed enik wordt regelmatig even gevraagd te komen kijken bij een huis. Of moet ik zeggen hut? Ergens wordt ook palmwijn gestookt en ik krijg een dopje vol. Eenvrouw rent opgewonden weg om een andere jerrycan te halen en ik krijg eennieuwe dop vol. Die brandt werkelijk door mijn keel. Eerste klas kwaliteit volgens Pae Nope.
Eten gebeurt in het dorp buiten. Eensimpele lokale maaltijd. Rijdst met soepnoedels. En als specialiteit een grote kom met iets van mais en bonen. Niet vies maar een beetje flauwe smaak.
Slapen doe ik buiten onder een rieten hut die open is aan de zijkanten. Op een soort tafel mag ikliggen. Ik krijg een matje van een halve cm dikte, een ikat dekentje en een kussentje. Het is nog geen half 9 wanneer ik lig en alles donker is.

De volgende morgen word ik wakkeer door de kou. Ik trek een fleecetrui aan en slaap nog eenhalf uurtje. Dan sta ik op en ga zelf door het dorp lopen. Waar in alle vroegte het leven al begonnen is. Ik kijk even bij eenwaterput waar vrouwen water halen. Kijk bij een boer die zijn koeien voert. Kijk bij eeen familie (op uitnodiging) waar vrouwen al noten zitten te pellen en loop dan naar het dorpsschooltje waar de klassen al om 7 uur beginnen.
Na het ontbijt, eieren en brood. Brood met pindakaas nog wel (meegenomen door Pae Nope) vertrekken we. Een geweldig mooi dorp om te verblijvenin de late middag en de vroege ochtend laten we achter ons.
Opnieuw op weg naar een markt. We rijden een stuk door een rivierbedding. Pae Nope stopt en zegt dat hij de auto gaat wassen en wijst mij de weg naar de markt van MauBesi. Waar ik al snel arriveer. Een bijzonder kleurrijke markt. Ik word bekeken door heel vel mensen. Heel veel Hello Mister hoor ik. En wanneer ikalleen maar zeg Selamat Pagi lacht iedereen vrolijk naar mij. Mannen in klederdracht, vrouwen in klederdracht, groentes, fruit, kippen, varkens. Bij de rivier zouden hanengevechten gehouden wordenmaar daar heb ik niets van gemerkt.
We gaan weer richting Soe en onderweg af en toe eenstop bij een dorp. Of bij een grot. Wat er te zien is probeert Pae Nope mij te laten zien.
We stoppen af en toe bij iemand die hij kent en na een lunch belanden we uiteindelijk bij eenpaleis waar hij een prinses moet ontmoeten. Bij dit paleis(je) is het een drukte van belang. Mannen en vrouwen in klederdracht. Dit omdat er op dat moment een Balinese cameraploeg aan het werk is geweest voor een documentaire over het leven van eenkoninklijke familie op Timor. Ik word voorgesteld aan een prinses. En wanneer ze hoort waar ik vandaan kom begint ze een verhaal in het Indonesisch. Ik vang het woord KNIL op envan Pae Nope hoor ik dat haar vader eveneens een hoogeplaatste KNIL militair op de Molukken is geweest.
Het is laat in de middag wanneer we weer richting Soe rijden. Eenfelrode bolle zon gaat voor ons onder. Pae Nope probeert op een open plek te zijn voordat de zon onder gaat. Dat lukt net niet.

Terug in Soe een lekkere mandie, en dan eten. In het donker begroeten mensenmij steeds met helle boss, hello mister. Het is echt totaal ongevaarlijk in het donker op straat. Het enige gevaar dat ik loop is dat ik een teen stoot op de schots en scheef liggende trottoirs.

Indrukwekkende dagen hier op Timor. Mede dank zij Pae Nope. Endit is echt een plek waar best wel meer te zien is. Waar ook op een andere manier veel te zien zal zijn zonder Pae Nope. Wel belangrijk is het om daneenEngelssprekende gids te hebben die ook de lokale dialekten machtig is.

En dan zit ik weer in Kupang. Om even een verslag te schrijven van de afgelopen dagen. Inmiddels ook al een ticket bemachtigd voor een vlucht morgen van Kupang naar Lewoleba op Lembata. Hoe het daar met internet gesteld is? Ik weet het niet. Behalve hier in Kupang was er midden op het eiland niets vanwaar ik iets kon schrijven. Als ik daar al ook de tijd voor gehad zou hebben.
Iedereen die het leest, veel plezier met werken, fijn weekend. Wanneer ik weer iets schrijf? We zullen zien!